In 2019 rondden we het Europese project Prisoners’ Active Citizenship (PAC) af, een onderzoeksproject naar participatie in verschillende Europese gevangenissen. Slotstuk van het onderzoekstraject was een druk bijgewoonde studiedag op 19 november 2019 in het Brussels Hoofdstedelijk Parlement. Op die studiedag kwamen alle resultaten van de learning area’s van de partnerlanden aan bod, alsook de presentatie van een toolkit en de evaluatie van het totale project.

Vandaag, precies een jaar later, blikken we graag terug en vatten we kort samen wat er afgelopen jaar op vlak van participatie in de Vlaamse en Brusselse gevangenissen gebeurde.

Gevangenis Beveren

In 2020 startten de ‘sleutelfiguren’ van de learning area opnieuw op. Deze groep van gedetineerden kreeg in de onderzoeksfase de verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling en de uitvoering van het groepsonthaal voor nieuwe gedetineerden. Na afloop van het project werd het groepsonthaal structureel ingebed, samen met de onthaalvrijwilligers geëvalueerd en waar nodig bijgestuurd.

Tot op heden werkt deze groep zelfstandig en onder begeleiding van onze functionarissen verschillende activiteiten uit rond allerlei thema’s. Dit gaat van sportactiviteiten over een cursus ‘Omgaan met agressie’ tot een gesprek met leden van de SURB (strafuitvoeringsrechtbank).

Ook op de planning voor de nabije toekomst: rechtstreekse impact creëren op het beleid door een bevraging op te stellen voor alle gedetineerden en door gesprekken aan te gaan met de directie van de gevangenis. Tijdens verschillende meetings met de directie en binnen het CORT (Coördinatieteam hulp- en dienstverlening aan gedetineerden) werd een kader geschapen voor de werking en werd beslist dat dit project gedragen zal worden door alle actoren van zowel de Vlaamse gemeenschap als justitie werkzaam in de gevangenis.

Gevangenis Mechelen

Het bestaande buddyproject in de gevangenis van Mechelen is inmiddels structureel ingebed in het aanbod. Het gaat om gedetineerden die andere gedetineerden onthalen en ook verder in het gevangenistraject ondersteunen. Hoewel het buddyproject afgelopen jaar onder druk stond van de COVID-maatregelen, bleef het de steun genieten van zowel justitie als de Vlaamse overheid.

Gevangenis Merksplas

In Merksplas werd een A-team (activiteitenteam) samengesteld, naar analogie van het project in Ruiselede. Deze editie werd er gewerkt met veroordeelden van paviljoenen A & ABIS.

Gedetineerden konden zich inschrijven voor deelname aan het A-team. Na de selectie werd er door de groep besloten om een tafeltennistoernooi te organiseren, de leden van het A-team waren betrokken bij de voorbereiding en uitvoering. Helaas kon de finaleronde die in 2020 op de planning stond niet doorgaan omwille van corona.

Eind 2020 werd er in samenwerking met organisatieondersteuners van het CAW opnieuw getracht een A-team voor deze paviljoenen te organiseren. Na een informatiesessie en selectiegesprekken hebben we het initiatief wederom moeten stilleggen door Corona.

Hopelijk kunnen we in 2021 opnieuw een poging wagen om met deze paviljoenen aan de slag te gaan.

Leuven Hulp

In Leuven Hulp is men na de zomer van 2020 gestart met de voorbereidingen van een buddyproject voor nieuwe inkomende gedetineerden.

Gevangenis Gent

In Gent bestond het plan om tijdens het voorjaar de zomeractiviteiten voor te bereiden samen met de fatikken, en dit als vertrekbasis nemen voor een verder participatietraject. Door de eerste lockdown omwille van corona kon dit niet doorgaan en werd het plan uitgesteld naar 2021.

Gevangenis Hasselt

In Hasselt heeft de DVA (Drugsvrije Afdeling) zich geëngageerd in een participatieproject. Onze functionaris ondersteunt de bewoners in het organiseren van activiteiten voor de afdeling. Ook het werken met kwaliteiten en talenten wordt aan dit traject gekoppeld.

ACSY 

Al onze fatikken leerden het afgelopen jaar werken met ACSY, een rapporteringstool waarmee we een overzicht krijgen van het aantal deelnames van gedetineerden, georganiseerde uren en georganiseerde activiteiten.

Themanummer FATIK

In 2020 was het tweede nummer van FATIK, het Tijdschrift voor Strafbeleid en Gevangeniswezen van de Liga voor de Mensenrechten, integraal gewijd aan participatie in de gevangenis. Wij leverden een bijdrage over de Europese participatieprojecten van ‘Prisoners’ Active Citizenship’ en interviews met een CORT-fatik en een sportfatik over hoe zij hun functie zien en invullen, hun mate van betrokkenheid, hoe zij participatie in de gevangenis ervaren en welke voorwaarden er volgens hen vervuld moeten zijn. Meer info over dit themanummer vind je via deze link.

Meer info?

Nog eens even je geheugen opfrissen over het wat, wie en waarom van PAC? Je vindt alle info op de projectpagina: derodeantraciet.be/pac/